6 lutego 2021 r. (piątek) o g. 10.00. odbyło się w Sejmie RP posiedzenie Podkomisji stałej do spraw jakości kształcenia i wychowania Komisji Edukacji i Nauki. Posiedzenie prowadzone było hybrydowo, z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej umożliwiających porozumiewanie się na odległość.

W porządku dziennym były tylko 2 punkty:

Porządek dzienny:

  1. Rozpatrzenie Informacji Ministra Edukacji i Nauki na temat kształtowania postaw patriotycznych i obywatelskich w podstawach programowych, ze szczególnym uwzględnieniem nauczania historii i wiedzy o społeczeństwie.
  2. Rozpatrzenie Informacji Ministra Edukacji i Nauki na temat działań w zakresie rozwoju kompetencji uczniów.

W posiedzeniu uczestniczyli nie tylko posłowie Katarzyna Lubnauer (bardzo aktywna przewodnicząca komisji), Piotr Borys, Barbara Nowacka i Krystyna Szumilas, ale także strona obywatelsko-ekspercka:

  • Marek Gumkowski, Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii,
  • Finka Heynemann, Grupa Ponton,
  • Iga Kazimierczyk, Fundacja Przestrzeń dla Edukacji,
  • Antonina Lewandowska, Federacja na Rzecz Kobiet i Planowania Rodziny, federa@astra.org.pl
  • Mirosław Michalski, Stowarzyszenie KOD,
  • Alicja Pacewicz, Fundacja Szkoła z Klasą,
  • Elżbieta Piotrowska-Albin, Fundacja Edukacji Prawnej „Iustitia”,
  • Magdalena Plewowska-Semik, Fundacja im. Bronisława Geremka,
  • Elżbieta Czyż, Helsińska Fundacja Praw Człowieka,
  • Jarosław Płuciennik, Uniwersytet Łódzki,
  • Róża Rzeplińska, Stowarzyszenie 61
  • Piotr Szafraniec, Stowarzyszenie KOD,
  • Jędrzej Witkowski, Centrum Edukacji Obywatelskiej,
  • Mateusz Wojcieszak, Fundacja Pole Dialogu,
  • Damian Wutke, Otwarta Rzeczpospolita – Stowarzyszenie przeciw Antysemityzmowi i Ksenofobii.

Kilka słów należy poświęcić kuriozalnym elementów przesłanych wcześniej informacji:

Na przykład jako innowacyjne są przedstawiane takie projekty: „W 2020 w r. uzupełniono projekt edukacyjny Ministra Edukacji Narodowej „Godność, wolność, niepodległość” na lata 2018-2020 o zadanie związane z dziedzictwem kulturowym Jana Pawła II.

Na zlecenie Ministerstwa Edukacji Narodowej, w ramach uzupełnienia projektu edukacyjnego Ministra Edukacji Narodowej „Godność, wolność, niepodległość” na lata 2018-2020, Ośrodek Rozwoju Edukacji opracował i zaimplementował na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej dodatkowy moduł gry edukacyjnej “Godność, wolność i niepodległość”pn. ”Dziedzictwo kulturowe Jana Pawła II”, powstały w związku z 100. rocznicą urodzin Jana Pawła II. Istotą gry są zawarte w niej misje powstałe w oparciu o biografię Wielkiego Polaka Jana Pawła II. Konstrukcja gry, podobnie jak w pierwszym module, podzielona jest na trzy etapy edukacyjne i składa się z 18 misji

1) Klasy I-III Szkoły podstawowej, misje:

− “Dziedziństwo Karola”
− “Szkolne lata Karola”
− “Rodzinne spotkania”
− “Zainteresowania Jana Pawła II”
− HabemusPapam”
− “Polska Jana Pawła II”

2) Klasy IV -VIII Szkoły podstawowej, misje:
− “Karol Wojtyła -aktor i orator”
− “Droga Karola Wojtyły z Wadowic do Watykanu”
− “Miasta Papieża Jana Pawła “
− “ Pontyfikat Jana Pawła II”
− “ Papież świadkiem historii”
− “Papież w anegdocie”

3) Szkoły ponadpodstawowe, misje:
− “Papież a Polacy pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny do 1989 r”
− “Papież a Polacy pielgrzymki Jana Pawła II do Ojczyzny po 1989 r”
− “Przyjaźnie Jana Pawła II. Wizyty w Watykanie i Castel Gandolfo”
− “Duchowe filary polskiego Kościoła w XX w.”
− “Papież a młodzi – Światowe Dni Młodzieży”
− “Biblioteka Jana Pawła II. Spotkanie z twórczością Papieża.”

W drugim dokumencie kuriozalne jest na przykład zawężanie innowacyjności do informatyki: „Zmiany, które zapewniły uznanie Polski przez edukacyjne środowisko międzynarodowe za lidera w zakresie innowacyjnego podejścia do nauczania są szczególnie widoczne w przypadku informatyki. Od roku szkolnego 2017/2018:

  • nauka szeroko rozumianego programowania jest obowiązkowa od klasy I szkoły podstawowej;
  • zwiększona została liczba godzin informatyki (o 70 godzin w całym okresie kształcenia);
  • zajęcia informatyki, realizowane w szkołach wg nowych programów nauczania, służą rozwijaniu myślenia komputacyjnego* (ang. computationalthinking), czyli przygotowaniu uczniów do rozwiązywania problemów z różnych dziedzin życia/gospodarki/nauki przy świadomym i bezpiecznym wykorzystaniu metod i narzędzi, w jakie wyposaża informatyka;
  • w myśl nowej podstawy programowej informatyka ma być przedmiotem pomocnym wszystkim przedmiotom i całej szkole w kształtowaniu umiejętności rozumowania, analizowania i rozwiazywaniu problemów.”

To są tylko przykłady dwóch cytatów, ale takich kwiatków jest więcej. Uderza w tym wszystkim brak całościowej wizji, w której wychowanie patriotyczne i historyczne łączyłyby się z jednej strony z kompetencjami społecznymi ważnymi dla współczesności, europejskiej i światowej, jak i brak wizji integrującej, jak te kluczowe kompetencje mają się do kompetencji ważnych dla szkolnictwa wyższego. A przecież złączono niedawno ministerstwo Edukacji i Nauki i coś z tego wynikać powinno. Innymi słowy: w jaki sposób rocznicowe akademie oraz wycieczki patriotyczne na kresy mają kształtować kluczowe kompetencje przyszłości potrzebne na uczelniach wyższych? Chodziłoby o takie kompetencje jak kreatywne myślenie, krytycyzm jako podstawa postawy obywatelskiej, umiejętność kooperacji w grupie wielokulturowej, przyjmowania w grupie różnych funkcji.

W odpowiedzi ministerstwo zawęziło ponownie krytyczne myślenie do kontekstu korzystania z informacji na informatyce. Zagadnienia tak istotne dla współczesności jak fake newsy czy post-prawda zostały zmarginalizowane do zagadnień informatycznych, jak korzystać z przeszukiwania w internecie.

A co z historią? Z WOŚP? Z językiem polskim? Czy tam to można mówić: „Słowacki wielkim poetą był?”, a „Dmowski i Piłsudski byli wielkimi postaciami historycznymi” i nic więcej?

Umiejętność pracy w grupie, różnych grupach, nowych grupach była kiedyś wspierana przez gimnazja, przez które także wspierano mobilność nie tylko przestrzenną, ale także mobilność społeczną, z awansem społecznym. Eksperci społeczni wskazywali na braki w projektach ministerialnych elementów wychowania obywatelskiego, nauki tolerancji, empatii, pracy w grupie w różnych rolach społecznych. Dużą troską napawały braki ministerialnej refleksji nad wykluczeniem społecznym (także cyfrowym), agresją czy nierównością.

Spośród ekspertów społecznych z Łodzi głos zabierali Jarosław Płuciennik i Mirek Michalski.

_Jarosław Płuciennik i Mirosław Michalski